ប្រវត្តពិធីបុណ្យផ្សែងៗរបស់ខ្មែរ ហើយនិងឧបករណ៍ភ្លេងខ្មែរ

ឧបករណ៍ភ្លេងខ្មែរ ក្រពើ (ហៅម្យ៉ាងទៀតថា តាខេ) ជាឧបករណ៍ភ្លេងបុរាណខ្មែរ(ឧបករណ៍

កេះខ្សែ) មានខ្សែបី ហើយមានសណ្ឋានខ្ទង់ដូចខ្នងក្រពើ។

ឧបករណ៍នេះមានរាងប្រហាក់ប្រហែលឧបរណ៍បរទេសដែលមានឈ្មោះថា Zither (ច្រើន

ឃើញមានប្រើនៅក្នុងវប្បធម៌នៃប្រទេសមួយចំនួនដូចជា ស្លូវើនៀ អូទ្រីស ហុងគ្រី

ក្រូអាត(ភាគពាយព្យ) អាលឺម៉ង់(ខាងត្បូង) អឺរ៉ុប(តំបន់ភ្នំ) និងអាស៊ីខាងកើតរាប់បញ្ជូលទាំង

ប្រទេសចិនផងដែរ)[១]។

នៅប្រទេសជិតខាងយើងក៍មានឧបករណ៍នេះដែរ ដូចជាប្រទេសថៃ គេហៅថា «ចរខេ៍» ឬ

«តៈខេរ៍» ដែលមានន័យថា «ក្រពើ» រីឯនៅប្រទេសភូមាវិញគេហៅថា mi gyaung ។

ចំពោះជនជាតិមន ដែលរស់នៅប្រទេសភូមាវិញ ក៍ឃើញមានប្រើឧបករណ៍នេះដែរ ដោយ

រចនាជារូបក្រពើតែម្ដង។ ជនជាតិមនហៅឧបករណ៍នោះថា «ក្យាម» (Kyam) ។

ស្នែង ជាឧបករណ៍ដែលធ្វើដោយស្នែងគោ ស្នែងក្របី ឬស្នែងទន្សោង។ ឧបករណ៍នេះមាន

ពីរប្រភេទគឺ ប្រភេទស្នែងវែងឥតអណ្តាត និងប្រភេទស្នែងខ្លីមានអណ្តាត។

ប្រភេទស្នែងវែងៗឥតអណ្តាត ប្រើប្រាស់គ្មានបទបែបទេ មានតែសំនៀងមួយបែបសម្រាប់ជា

សញ្ញា មានសូរវែងៗ សូរទូនៗ ប្រើរួមនឹងឧបករណ៍សន្ធាប់ដទៃទៀតក្នុងពេលលើកទ័ពទៅ

ធ្វើសង្គ្រាមម្តងៗកាលពីសម័យបុរាណ។ ឧបករណ៍ប្រភេទនេះ គេផ្លុំត្រង់ខាងចុងស្នែងដែល

មានប្រហោងតូចមួយល្មមផ្លុំ។ ប្រភេទស្នែងខ្លីមានអណ្តាត ប្រើប្រាស់មានបទបែបតិចតួច

ហើយមិនដែលយកទៅប្រគំរួមនឹងឧបករណ៍ដទៃទៀតឡើយ ច្រើនប្រើទោលតែឯង។

កាលពីសម័យដើម ឧបករណ៍ស្នែងនេះសម្បូរហូរហៀរណាស់នៅតាមគ្រួសារនីមួយៗ ស្ទើរ

តែមនុស្សពេញវ័យក្នុងគ្រួសារមានស្នែងគ្រប់ៗគ្នាទាំងស្រីទាំងប្រុសចេះប្រើប្រាស់វាក៏គ្រប់ៗ

គ្នាដែរ។នៅពេលចេញទៅប្រកបមុខរបររកស៊ីតាមដងព្រៃ ម្នាក់ៗចងព្យួរឧបករណ៍ស្នែងនៅ

នឹងករបស់ខ្លួន គេប្រើប្រាស់វាសម្រាប់ជាសញ្ញាគ្រប់បែបយ៉ាងតាមបទបែបមានសញ្ញាហៅ

ប្រមូលគ្នា សញ្ញាមានគ្រោះអាសន្ន សញ្ញាវង្វេងផ្លូវ ឬសញ្ញាសួររកគ្នាតាមព្រៃក្បែរៗខ្លួន និង

សញ្ញាផ្សេងៗទៀត។

រនាតឯក ឧបករណ៍នេះមានមុខងារសំខាន់ក្នុងវង់ភ្លេងពិណពាទ្យផង ក្នុងវង់ភ្លេងមហោរីផង។

តាមទម្លាប់ពីបរមបុរាណមកបានកំណត់រនាតឯកទៅតាមវង់ភ្លេង គឺរនាតឯកណា ដែល ប្រើ

ប្រាស់ ក្នុងវង់ភ្លេងពិណពាទ្យរនាតឯកនោះ ត្រូវមានសំនៀងទាបជាងរនាតឯក

ដែលប្រើប្រាស់ក្នុងវង់ភ្លេងមហោរី១ សំនៀង ដោយយកសំនៀងត្រង់ផ្លែទី១ ជាចំណុច

សំគាល់ទាបខ្ពស់។

Thursday, January 19, 2017